3
«Yuⱪiridiki ixlarƣa intilip izdininglar»
1 Silǝr Mǝsiⱨ bilǝn tǝng tirildürülgǝn bolsanglar, ǝmdi yuⱪiridiki ixlarƣa intilip izdininglar; Mǝsiⱨ xu yǝrdǝ Hudaning ong yenida olturidu.[a] 2 Kɵngül-zeⱨninglarni yǝrdiki ixlarƣa ǝmǝs, bǝlki yuⱪiriⱪi ixlarƣa ⱪoyunglar; 3 qünki silǝr ɵlgǝnsilǝr, wǝ ⱨayatinglar Mǝsiⱨ bilǝn billǝ Hudada yoxurun turidu.[b] 4 Əmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr.□ «ǝmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz. [d]
5 Xunga yǝrgǝ tǝwǝ ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlarni, yǝni buzuⱪluⱪ, napaklik, iplas ⱨessiyatlar, rǝzil haⱨixlar wǝ nǝpsaniyǝtqilik (u butpǝrǝslikkǝ barawǝrdur)ni ɵlümgǝ mǝⱨküm ⱪilinglar;□ «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlar...» — ǝsli grek tilida «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ǝzaliringlar...». «yǝrgǝ tǝwǝ» degǝnning mǝnisi «bu rǝzil dunyaƣa tǝwǝ» degǝnliktur. [f] 6 qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu.□ «qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu» — «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» degǝn ibarǝ insanning ǝsli tüp tǝbiitidǝ itaǝtsizlikning barliⱪini, itaǝtsiz Adǝm’atining pǝrzǝntliri ikǝnlikini kɵrsitidu. Lekin «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» bolsa Hudaning xǝpⱪiti bilǝn Hudaning Ɵzining pǝrzǝntlirigǝ aylinidu (5, 7-ayǝtni kɵrüng). [h] 7 Silǝr bular arisida yaxiƣan waⱪtinglarda, bundaⱪ ixlardimu mangƣansilǝr.[i]
8 Əmma ⱨazir silǝr muxularningmu ⱨǝmmisini ɵzünglardin seliwetinglar — yǝni ƣǝzǝp, ⱪǝⱨr-sǝpra, yaman niyǝtlǝr, tɵⱨmǝt, aƣzinglardin qiⱪidiƣan iplas sɵzlǝrnimu siliwetinglar.[j] 9 Bir-biringlarƣa yalƣan sɵzlimǝnglar; qünki silǝr kona adǝmni ⱪilmixliri bilǝn seliwǝtkǝnsilǝr, [~11~] 10 wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta; □ «wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta» — «kona adǝm» (9-ayǝt) Adǝm’atidin miras ⱪilinƣan gunaⱨkar ⱨayatni kɵrsitidu; «yengi adǝm» bolsa Mǝsiⱨdǝ bolƣan yengi ⱨayatni kɵrsitidu. [~13~] 11 uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur.□ «uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, ... mǝwjut ǝmǝstur» — «yat mǝdǝniyǝtlik» — grek tilida «saⱪalliⱪ» deyilidu; qünki greklar adǝttǝ saⱪal ⱪoymaytti. Bu sɵz adǝttǝ grek yaki latin tilini sɵzliyǝlmǝydiƣanlarni kɵrsitǝtti; adǝttǝ greklar wǝ latinlar undaⱪ kixilǝrni kǝmsitip «saⱪalliⱪ» degǝn sɵzni «yawayi adǝmlǝr» degǝn sǝlbiy mǝnidǝ ixlitǝtti. «... yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur» — «Skitlar» adǝttǝ Ottura Asiyadiki kɵqmǝn hǝlⱪning omumiy nami idi. [~15~]
12 Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ, adǝmgǝ iq aƣritidiƣan baƣirlarni, meⱨribanliⱪ, kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar; □ «Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ ... kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar» — Tǝwrat-Injilda «mɵminlik»ning «yuwaxliⱪ iman-ixǝnq bilǝn» degǝndǝk alaⱨidǝ mǝnisi bardur. Mɵmin adǝm ɵzining ⱨoⱪuⱪliri yaki imtiyazlirini bekitix üqün kürǝx ⱪilmaydu; qünki u Huda aldida iman bilǝn toƣra mangƣan bolsa, Huda muxu ixlarni ɵzigǝ kapalǝt ⱪilƣan dǝp hatirjǝmliktǝ turidu. Bu sɵz toƣruluⱪ yǝnǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. [~17~] 13 bir-biringlarƣa yol ⱪoyunglar, naraziliⱪ ix bolsa bir-biringlarni kǝqürüm ⱪilinglar; Mǝsiⱨ silǝrni ⱪandaⱪ kǝqürüm ⱪilƣan bolsa silǝrmu xundaⱪ ⱪilinglar. [~18~] 14 Muxu ixlarning üstigǝ kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar. □ «... kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar» — yaki «... kamil rixtǝ bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar». [~20~] 15 Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun (silǝr bir tǝn bolup bu hatirjǝmliktǝ boluxⱪa qaⱪirilƣan ikǝnsilǝr) wǝ xundaⱪla rǝⱨmǝt eytixlarda bolunglar.□ «Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun» — bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
16 Mǝsiⱨning sɵz-kalamini ɵzünglarda bayliⱪ ⱨasil ⱪilip turƣuzunglar, barliⱪ danaliⱪ bilǝn bir-biringlarƣa ɵgitinglar, jekilǝnglar, qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar; □ «... qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar» — «zǝbur-nǝƣmilǝr» bǝlkim sazƣa tǝngkǝx ⱪilinip eytilidiƣan nahxilar; «mǝdⱨiyǝ küyliri» bǝlkim sazsiz nahxilar; «roⱨiy nahxilar» bǝlkim stihiyiliktin, ɵzlikidin, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilⱨami bilǝn eytilƣan nahxilarni kɵrsitidu («1Kor.» 14:15nimu kɵrüng). 17 wǝ ⱨǝmmǝ ixlarda, sɵz bolsun, ǝmǝl bolsun, ⱨǝmmisini Rǝb Əysaning namida ⱪilip, uning arⱪiliⱪ Huda’Atiƣa rǝⱨmǝt eytinglar.[~23~]
ailidikilǝrgǝ bolƣan jekilǝxlǝr
18 Silǝr ayallar, Rǝbdǝ bolƣan süpitinglarƣa layiⱪ ɵz ǝrliringlarƣa boysununglar; [~24~] 19 silǝr ǝrlǝr, ɵz ayalliringlarƣa muⱨǝbbǝt kɵrsitinglar; ularƣa aqqiⱪ ⱪilmanglar.[~25~]
20 Silǝr balilar, ata-ananglarƣa ⱨǝmmǝ ixlarda itaǝt ⱪilinglar; qünki bundaⱪ ⱪilix Rǝbdǝ bolƣan güzǝl ixtur.[~26~]
21 Silǝr atilar, baliliringlarning kɵngligǝ azar bǝrmǝnglar; undaⱪ ⱪilsanglar kɵngli yara bolidu.
22 Silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar; pǝⱪǝt kɵz alididila hizmǝt ⱪilip, insanlarni hux ⱪilƣuqi ⱪullardin bolmanglar, bǝlki Rǝbdin ǝyminip qin kɵnglünglardin ix kɵrünglar.□ «silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar» — «ǝttin bolƣan hojayininglar» degini, yǝnǝ «silǝrning ǝrxtǝ bolƣan hojayininglarmu bar» dǝp puritidu. [~28~]
23 Nemǝ ixni ⱪiliwatⱪan bolsanglar, uningda insanlar aldida ǝmǝs, bǝlki Rǝb aldida ⱪilƣandǝk jan-dil bilǝn uningƣa ixlǝnglar; 24 qünki mirasning in’amiƣa Rǝbdin muyǝssǝr ⱪilinƣanliⱪinglarni bilisilǝr; qünki silǝr Rǝb Mǝsiⱨning ibadǝt-ⱪulluⱪididursilǝr. 25 Əmma kim ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪ ⱪilsa ⱪilƣan ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪi ɵz bexiƣa qüxidu; bu ixta ⱨeqⱪandaⱪ yüz-hatirǝ ⱪilinix yoⱪtur.
■3:3 Rim. 6:2; 8:24; 2Kor. 5:7.
c «ǝmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz. e «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlar...» — ǝsli grek tilida «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ǝzaliringlar...». «yǝrgǝ tǝwǝ» degǝnning mǝnisi «bu rǝzil dunyaƣa tǝwǝ» degǝnliktur.■3:5 Rim. 7:5, 23; Əf. 4:22; 5:3, 5; 1Tes. 4:5.
g «qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu» — «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» degǝn ibarǝ insanning ǝsli tüp tǝbiitidǝ itaǝtsizlikning barliⱪini, itaǝtsiz Adǝm’atining pǝrzǝntliri ikǝnlikini kɵrsitidu. Lekin «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» bolsa Hudaning xǝpⱪiti bilǝn Hudaning Ɵzining pǝrzǝntlirigǝ aylinidu (5, 7-ayǝtni kɵrüng).■3:6 1Kor. 6:10; Gal. 5:19; Əf. 5:5; Wǝⱨ. 22:15.
■3:7 1Kor. 6:11; Əf. 2:1; Tit. 3:3.
■3:8 Əf. 4:22; Ibr. 12:1; Yaⱪ. 1:21; 1Pet. 2:1.
~12~ «wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta» — «kona adǝm» (9-ayǝt) Adǝm’atidin miras ⱪilinƣan gunaⱨkar ⱨayatni kɵrsitidu; «yengi adǝm» bolsa Mǝsiⱨdǝ bolƣan yengi ⱨayatni kɵrsitidu.■3:10 Yar. 1:26; 5:1; 9:6; Rim. 6:4; 1Kor. 11:7.
~14~ «uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, ... mǝwjut ǝmǝstur» — «yat mǝdǝniyǝtlik» — grek tilida «saⱪalliⱪ» deyilidu; qünki greklar adǝttǝ saⱪal ⱪoymaytti. Bu sɵz adǝttǝ grek yaki latin tilini sɵzliyǝlmǝydiƣanlarni kɵrsitǝtti; adǝttǝ greklar wǝ latinlar undaⱪ kixilǝrni kǝmsitip «saⱪalliⱪ» degǝn sɵzni «yawayi adǝmlǝr» degǝn sǝlbiy mǝnidǝ ixlitǝtti. «... yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur» — «Skitlar» adǝttǝ Ottura Asiyadiki kɵqmǝn hǝlⱪning omumiy nami idi.■3:11 1Kor. 7:21,22; 12:13; Gal. 3:28; 5:6; 6:15.
~16~ «Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ ... kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar» — Tǝwrat-Injilda «mɵminlik»ning «yuwaxliⱪ iman-ixǝnq bilǝn» degǝndǝk alaⱨidǝ mǝnisi bardur. Mɵmin adǝm ɵzining ⱨoⱪuⱪliri yaki imtiyazlirini bekitix üqün kürǝx ⱪilmaydu; qünki u Huda aldida iman bilǝn toƣra mangƣan bolsa, Huda muxu ixlarni ɵzigǝ kapalǝt ⱪilƣan dǝp hatirjǝmliktǝ turidu. Bu sɵz toƣruluⱪ yǝnǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.■3:12 Əf. 4:32; 6:11; 1Tes. 1:4.
■3:13 Mat. 6:14; Mar. 11:25; Əf. 4:32.
~19~ «... kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar» — yaki «... kamil rixtǝ bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar».■3:14 Yⱨ. 13:34; 15:12; Əf. 4:3; 5:2; Kol. 2:2; 1Tes. 4:9; 1Yuⱨa. 3:23; 4:21.
~21~ «Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun» — bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. ~22~ «... qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar» — «zǝbur-nǝƣmilǝr» bǝlkim sazƣa tǝngkǝx ⱪilinip eytilidiƣan nahxilar; «mǝdⱨiyǝ küyliri» bǝlkim sazsiz nahxilar; «roⱨiy nahxilar» bǝlkim stihiyiliktin, ɵzlikidin, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilⱨami bilǝn eytilƣan nahxilarni kɵrsitidu («1Kor.» 14:15nimu kɵrüng).■3:18 Yar. 3:16; 1Kor. 14:34; Əf. 5:22; Tit. 2:5; 1Pet. 3:1.
~27~ «silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar» — «ǝttin bolƣan hojayininglar» degini, yǝnǝ «silǝrning ǝrxtǝ bolƣan hojayininglarmu bar» dǝp puritidu.■3:22 Əf. 6:5; 1Tim. 6:1; Tit. 2:9; 1Pet. 2:18.