1 Men bolsam, i qérindashlar, yéninglargha barghinimda, Xudaning guwahliqini jakarlash üchün héch gepdanliq yaki eqil-danaliq ishlitip kelgen emesmen;[a] 2 chünki men aranglarda Eysa Mesihdin bashqa, yeni kréstlen’gen Mesihdin bashqa héchnémini bilmeslikke bel baghlighanidim; 3 men aranglarda bolghan waqtimda ajizliqta, qorqunchta we titrigen halette bolattim;□ «men aranglarda bolghan waqtimda ajizliqta, qorqunchta we titrigen halette bolattim» — «qorqunchta... bolattim» — belkim u Xuda Özige tapshurghan bu muqeddes wezipini orundiyalmasliqidin qorqqan bolushi mumkin idi. Uningdin bashqa ademni qorqitidighan köp seweblarmu bolghan, elwette («Ros.» 18:9-10).  [c] 4 méning sözlirim hem jakarlishim bolsa ademni qayil qilghudek insaniy danaliq sözler bilen emes, belki Rohning alamet körsitishliri we küch-qudret bilen bolghan idi.□ «... belki Rohning alamet körsitishliri we küch-qudret bilen bolghan idi» — «Roh» Xudaning Rohi, Muqeddes Rohtur.  [e] 5 Buningdin meqset silerning étiqadinglar insaniy danaliqqa emes, belki Xudaning küch-qudritige baghlansun dégendin ibaret idi.[f]

6 Halbuki, kamaletke yetkenler arisida biz danaliqni bayan qilimiz; bu danaliq bu dewrdiki danaliq emes, yaki bu dewrdiki hökümranlarning danaliqi emes (ular zawalliqqa yüz tutqandur);[g] 7 emma biz bir sirni ashkarilap, Xudaning bir danaliqini bayan qilimiz; Xuda eslide ashkare qilinmighan bu danaliqni barliq dewrlerdin burun bizning shan-sherepke muyesser bolushimiz üchün békitkenidi.□ «biz bir sirni ashkarilap, Xudaning bir danaliqini bayan qilimiz...» — «Efesusluqlargha»diki «kirish söz»imizde éytqinimizdek, Injilda «sir» dégen sözning alahide menisi bar. Sir (grék tilida «mistérion») Xuda esli yoshurup kelgen, emdi hazir ashkarilighan melum bir ishtin ibarettur.  [i] 8 Bu danaliqni bu dewrdiki hökümranlarning héchqaysisi chüshinip yetmigenidi; uni chüshinip yetken bolsa, shan-sherepning Igisi bolghan Rebni kréstlimigen bolatti.□ «bu dewrdiki hökümranlar» — bu söz belkim bu dunyadiki padishah-hökümdarlarni qutritidighan, ulargha ézitquluq qilidighan jin-sheytanlarni körsetse kérek.  [k] 9 Halbuki, Tewratta pütülgenndek: —

«Özini söygenlerge Xudaning teyyarlighanliri —

Del héchqandaq köz körmigen,

Héchqandaq qulaq anglimighan,

Héchqandaq köngül oylap baqmighan nersilerdur».□ «Özini söygenlerge Xudaning teyyarlighanliri —del héchqandaq köz körmigen, héchqandaq qulaq anglimighan, héchqandaq köngül oylap baqmighan nersilerdur» — «Yesh.» 64:4.  [~13~]

10 Emma bu nersilerni Xuda Rohi arqiliq ayan qildi; chünki Roh bolsa hemme ishlarni, hetta Xudaning chongqur teglirini inchikilep izligüchidur; □ «chünki Roh bolsa hemme ishlarni, hetta Xudaning chongqur teglirini inchikilep izligüchidur» — «Roh» — Xudaning Rohi, Muqeddes Rohtur.  [~15~] 11 Chünki insanlarda, insanning könglidikini bilgüchi shu insanning rohidin bashqa nerse barmu? Shuninggha oxshash, Xudaning Rohidin bashqa, Xudaning könglidikilirini bilgüchi yoqtur. □ «insanlarda, insanning könglidikini bilgüchi shu insanning rohidin bashqa nerse barmu?» — «insanning könglidiki» mushu yerde shu melum kishining shexsiy we qelbidiki ishlarni alayiten körsitidu.  [~17~] 12 Emma bizning qobul qilghinimiz bolsa bu dunyadiki roh emes, belki Xudadin kelgen Rohtur; del shundaq bolghachqa biz Xuda teripidin bizge séxiyliq bilen ata qilin’ghan nersilerni bilip yételeymiz. □ «bu dunyadiki roh» — Sheytan. «Bu dunyadiki roh» mushu yerde belkim Sheytanning köz-qarashliri, «eqilliri»ni körsitishi mumkin.  [~19~] 13 Bu ish-shey’ilerni insaniy danaliqtin ögitilgen sözler bilen emes, belki Muqeddes Rohtin ögitilgen sözler bilen, rohiy ishlarni rohiy sözler bilen chüshendürüp sözleymiz. □ «Rohtin ögitilgen sözler bilen» — «Roh» Xudaning Rohi, Muqeddes Rohtur.  [~21~] 14 Emma «jan’gha tewe» kishi Xudaning Rohining ishlirini qobul qilmaydu, chünki bu ishlar uninggha nisbeten exmiqaniliktur; u ularni héch chüshinip yételmeydu, chünki ular roh bilen perq étilip bahalinishi kérektur. □ ««jan’gha tewe» kishi» — «jan’gha tewe» bolghan kishi toghruluq «Rimliqlargha»diki «kirish söz»imizni körüng. «Jan’gha tewe» bolghan kishi Muqeddes Rohqa ige bolmighan kishidur; «ishenmigen kishi» dégili bolidu. Shunga, u Xudaning Rohigha emes, belki herdaim öz jéni (eqil-pikir, zéhin, köngül-kalla, héssiyatlar)gha tayinip ishlarni perq étidu. «Rohiy kishi» yaki «Rohqa tewe bolghan kishi» bolsa öz rohida Muqeddes Rohning terbiye-telimini qobul qilip ishlarni toghra perq étidu. «ular roh bilen perq étilip bahalinishi kérektur» — bu 14- we 15-ayetlerdiki «perq étish» we «perq étip bahalinish» grék tilida birla péil bilen ipadilinidu. 15 Rohqa tewe kishi hemme ishlargha baha béreleydu; emma uninggha bolsa héchkim baha bérelmeydu. □ «Rohqa tewe kishi» — «Rohqa tewe» (yaki «rohiy kishi») — Muqeddes Rohning yétekchilikide mangidighan kishi.  [~24~] 16 Chünki kim Rebning oy-könglini chüshinip yétip, Uninggha meslihetchi bolalisun? Emma biz bolsaq Mesihning oy-könglige igimiz.□ «kim Rebning oy-könglini chüshinip yétip, uninggha meslihetchi bolalisun?» — «Yesh.» 40:13.  [~26~]