LLUKU 8

8:1-3 Ambo Marene Yesusi Nokoringi Temanemo[a]

1 Kanu kinie pe Yesusi pupe, kolea awilime kinie kangama kinie akumenga andopalie nirimumuni, Pulu Yemo ye nomi kingimu molopa yemboma nokomba[b] temane peangamo topa silipe, yemboma ungu mane silipe andorumu. Yu lombili andoli ye engaki rurepo kinie 2 ambo mare kinie yu pea andoringi. Kanu ambomanga mare ou kuru topa, mare ou kuru enonga konopune perimu kinie Yesusini eno pali tepa konde lsimu. Te, kolea Makatalla ambo Maria, ou yunge konopune kuru yepoko pakera moloringimendo Yesusini “Ongo wendo paa.” nirimu kinie ongo wendo puringi. 3 Te, ambo Joana, Susa menu. Susa yu kolea Gallilli disiriki ye nomi kingi Erotenga ulke tapu yemo. Te, ambo Susana. Eno kinie weambo awisili kinie Yesusi nokoringi. Kanu ambomane enonga kou mone noseringime likulie Yesusi kinie yu lombili andolime kinie enonga langi kinie melema topo toko liku siku nokoringi.

8:4-8,11-15 Ye Tene Langi Umbu Poniena Tanda Sirimu Ungu Ikomo[c]

4 Kanu kinie Yesusi molorumune kolea lupe lupemanga moloringi yemboma sukundu sukundu ongo, liku maku toringi kinie yuni enondo ungu iko te topalie nimbendo:

5 “Ye tene rasi-witi umbu poniena andopa tanda sirimu. Tanda silipe andorumu kinie

umbu mare aulkena manie purumu, kanume yembomane kimbuni kambilieringi; keramane ongo liku noringila.

6 Umbu mare kou perimune manie pupelie akune no naa molorumu kulu muli topa wendo omba walsikele kolorumu.

7 Umbu mare kombulu-siri ka mele molorumune manie purumu, siri ka melemo wendo omba witi umbume topa norumu kulu omba peanga naa lepa ⸤mongo te naa torumu⸥.

8 Umbu mare ma peangana manie purumume wendo omba mongo peangama topa, mongo tokapu kise mele torumu.” ⸤nirimu.⸥

⸤Aku nimbelie⸥ “Yembo komu-peo lemomane iungumu piliee.” nirimu.

8:9-10 Yesusindu “Ungu Ikoma Nambemune Tolenoye?” Ningu Walsiku Pilieringi Temanemo[d]

9 ⸤Yesusini aku nirimu kinie⸥ yu lombili andolimene yundu ningendo: “Aku ungu ikomonga pulumu ningu si.” niringi.

10 Kanu kinie yuni enondo nimbendo: “Pulu Yemo ye nomi kingimu molopa yemboma kinie melema kinie nokolemomonga[e] ulu pulu ou yuyu pilierimu kanu ulu pulume ‘Eno kinié ⸤na lombili olemele yemboma⸥ piliengi!’ nimbelie eno ‘Ungu ikomanga pulume piliengi!’ nimbelie eno nimbe sikimu. Nalo we yemboma ‘Ungume nimbu siembo.’ nimbulie ungu ikoma mindi topo silio. ⸤Pulu Yemone Aisayanga kerena nimbendo:⸥

‘Eno mongone kanokolie naa kanoko,

komuni pilkulie naa pilimele.’[f]

nirimu akumunge we yembomando ungu ikoma mindi tolio.” nirimu.[g]

(8:11-15 akumu inie yakondo 8:4-8 molemo.)

11 Aku nimbelie yuni nimbendo: “Aku ungu ikomonga[h] pulumu isipe:

“Langi umbu tanda sirimu kanu umbume Pulu Yemonga ungumu.

12 Umbu mare aulkena manie purumume yembo mare aku silime molemele. Enone ungumu pilimele kinie pe ⸤kurumenga nomi⸥ depelemo[i] omba ‘Aku ungumu kamu tondolo munduku piliengi liemo Pulu Yemone eno lipe tapondopa aulke kerine wendo limbe[j] kinie manda molo.’ nimbe ungu tanda sili konopune pupe pelemoma wendo limo.

13 Umbu mare tanda sirimu kou perimune manie purumume yembo mare aku silime molemele. Enone ungumu pilkulie konopu siku pilku limele. Nalo eno pulkinio naa mundukulie ungumu laye kolte mindi pilku molemele. Pe eno konopune umbune temba kinie molo ⸤Setene omba⸥ manda manjipe kondi ka temba kinie, eno pilimele ungumu siye kolemele.

14 Umbu mare tanda sirimu kombulu-siri ka mele molorumune manie purumume yembo mare aku silime molemele. Enone ungumu pilkulie pe aulkena punge punge kinie konopune umbune telemo umbunema kinie, mele awisili nosilimele melema kinie ya ma koleana ulume teko konopu singe ulume kinie, kanu sili ulu mare wendo omba ungu kanumu topa nolemo kinie ungumuni uluri naa tepa langi mongo kamu naa tolemo.

15 Umbu mare tanda sirimu ma peangana manie purumume yembo mare aku silime molemele. Enone enonga konopu peanga pepili molko ungumu pilkulie kanu ungumu kamu liku tondolo munduku pilkulie, tondolo pupili molemele kinie kanu umbume langi mongo ⸤awisili⸥ tolemo.” ⸤nirimu.⸥

8:16-18 Tepe-LLamemonga Ungu Ikomo[k]

16 ⸤Yesusini enondo ungu iko te pea topa nimbendo:⸥

“Yembomane tepe-llame kandokolie mingine suku naa panjiku polo maniekondo naa nosikulie nilimelemone, ‘Yembo ongema kolea kanangi ulkena suku patepili.’ ningu polo tenga ola nosilimele.[l] 17 Aku sipe mele, kinié lopi telemo melema pe walse mona lemba yemboma kanonge; kinié aki topa lemo melema pe walse patemba kinie yembomane kanu melema kanonge.

18 “Aku temba kene enone ungu pilimele akumu mimi siku piliengi! Pulu Yemonga ungumu pilku molemele yemboma paa olandopa nimbe simbe pilinge. Pe paa awisili pilinge. Nalo naa pilku molemele yemboma eno laye-kolte pilimele ungumu kepe wendo limbe.”[m] nirimu.

8:19-21 Yesusinge Anumu Kinie Angenupili Kinie Akumenga Temane Te[n]

19 Walse Yesusi ulke tenga suku molorumu kinie yunge anumu kinie angenupili kinie yu kanongendo oringi. Akune yembo awisili ekelepa teko moloringi kulu yu molorumune nondoko manda naa ongolie 20 ⸤ungu te ningu mundoringi kinie⸥ yembomane yundu ningendo: “Aminie kinie angenali kinie nu kanongendo ongo pena angilimele.” niringi.

21 Yesusini enondo topondopa nimbendo: “Pulu Yemonga ungumu pilku liku telemele yemboma nanga anumu kinie nanga angenupili kinie molemele.” nirimu.

8:22-26 Poporome Awili Te Torumumuni Yesusinge Ungumu Pilipe Lsimu Temanemo[o]

22 Walse, Yesusi kinie yu lombili andolime kinie eno nona andoli sipi tenga sukundu puringi kinie pukulie, yuni enondo nimbendo: “Nomu nekendo pamolo.” nirimu kinie akune punge puringi. 23 Sipine punge puringi kinie Yesusi yu uru perimu. Yu uru pepili poporome awili te nomune torumu. Aku terimu-ne ⸤nomumu apisipe ola ombalie⸥ no sipine sukundu sukundu omba peke lepalie sipimu memba nona manie pumbe terimu kinie eno no wangonge teringi.

24 Kanu kinie yu uru perimune puku toko makinjindikulie ningendo: “Ye Nomimu,[p] Ye Nomimu, olio no wangokomolo.” niringi kinie yu makilipelie poporomemo kinie no apisipe ola orumu nomumu kinie iri torumu. Kanu kinie poporomemo topa kelepa, nomumu lope naa tepa we lierimu.

25 Kanu kinie yuni lombili andolimendo nimbendo: “ ‘⸤Pulu Yemone olio nokomba.’ ningu⸥ tondolo munduku naa pilkimiliye?” nirimu.

⸤Yuni terimu mele kanokolie⸥ yemane pipili kolko mini-wale mundukulie anjo yando enono walsikulie ningendo: “Apa! Iyemo nawenje? Poporomemone kepe nomumuni kepe yuni elondo “Teale.” nilimo ungumu pilku liku kelkembele.” niringi.

26 Kanu kinie nomune nekendo puku kolea Gerasa puringi. Nomu yakondo kolea Gallilli, nomu nekendo kolea Gerasa kanumu.

27 Akune oringi kinie Yesusi sipine wendo omba kélona angilierimu kinie kanu kolea ye te yu molorumune orumu. Kanu yemo kuru awisili yunge konopune molorumumunge mulumbale telu kepe naa panjipe, we-we andopa, ulke tenga naa pepa, yembo ono koleana pelipe andopa molorumu.

28-29 Kurumuni kanu yemo taki teki lsimu kulu yembomane ka-senene yu kimbu kime ka toko yu nokoko moloringi nalo ka-senema sungu sirimu kinie pe kurumuni kolea ku lieline yu memba purumu. Kanu yemone Yesusi kanopalie kalle nimbe yu angilierimune manie molopa tamalu pepa tondolo mundupelie nimbendo: “Yesusi, Pulu Ye Paa Olandopa Awilimunge Malo, na-kinie ulu nambolka uluri tenindu onuye? ‘ “Na mindili paa naa lipu simbo.” ni.’ nimbu mawa tekero.” nirimu. ⸤Yu kokele ombá orumu kinie⸥ Yesusini ou nimbendo: “Kurumu, iyemonga konopune ongo wendo pu.” nirimu mele pilipelie yemone aku sipe “Naa tei.” nimbe mawa terimu.

30 Aku nirimu kinie Yesusini yemondo walsipelie nimbendo: “Nunge imbi naweye?” nirimu kinie

yemo yunge konopune kuru awisili molorumu kulu pilipelie yuni “Nanga imbi Paa Awisili.” nirimu. 31 Kanu kuru awisilimene wale awisili Yesusi mawa tekolie ningendo: “Olio ‘ongo wendo pangi.’ ningu toko makorokolie “⸤Ima koleamo munduku siye kolko⸥ Pulu Yemone kowa muru paa lepa mindi pupe pora naa nilimo murumunge ⸤olionga ye nomi Setene walse lipe mundumbe⸥ kanu murumunge[q] paa.” ni naa ni.” ningu mawa teringi.

32 Akune ma pangi tenga umbu kongi awisili ímu nongo moloringi kanokolie Yesusi mawa tekolie ningendo: “Olio ⸤toko makorokolie⸥ ‘Ne kongimenga konopune molo-pangi.’ ni.” niringi kinie

yuni “Kapola, akune pangi.” nirimu.

33 Aku sipe nirimu kinie kurume kanu yemonga konopune wendo ongolie kongi akune moloringimenga konopune puku moloringi kinie kanu kongime kekelepa toko lkisiku puku kopona pukue toko nomune suku puku no wangoringi.

34 Ulu akume wendo orumu-ne kanokolie kongi tapu teko moloringi yema talopa leko pukulie niringimuni, kolea awiline moloringi yemboma kinie, kolea kangamanga moloringi yemboma kinie, ulu akume wendo orumu mele temanemo toko siliku puringi. 35 Kanu temanemo pilieringi yemboma ‘Ulume wendo orumu mele kanamili.’ ningu wendo puku Yesusi molorumune ongolie ou kuru awisili konopune molko ongo wendo puringi yemo mulumbale pakopa, umbu konopu pepili Yesusi molorumune nondopa manie molorumu kanokolie eno pipili koloringi. 36 Yesusini terimu mele mongone kanoringi yembomane pe oringi yemboma ningu siringi. Kuru awisili konopune moloringi yemonga konopune kurume ongo wendo puringi kinie yemo yu umbu konopu pepili molorumu mele ningu siringi.

37 Kanu kinie kolea Gerasa yemboma pali paa mini-wale mundukulie Yesusi mawa tekolie ningendo: “Olionga koleana naa mololi kelko pu.” niringi kinie yu kelepa pumbendo nona andoli sipine suku purumu. 38 ⸤Yu pumbe terimu kanopalie⸥ kuru awisili konopune ou molko wendo oringi yemone yundu nimbendo: “Pea pambili.” nimbe mawa terimu.

Nalo Yesusini “Molo.” nimbe yundu nimbendo: 39 “Nulkondo puku Pulu Yemone nu lakopa tepa kondomu mele nunge yemboma ningu si-pou.” nirimu. Yesusini aku nirimu-ne pilipelie ye kanumu pupe kolea awiline suku moloringi yemboma pali Yesusini yu-kinie lakopa tepa kondorumu mele nimbe sirimu.

8:40-56 (8:40-42,49-56) Ambola Te Kolorumumu Kinie (8:43-48) Kuru Te Topa Naa Kelierimu Ambo Te Kinie Elo Yesusini Tepa Konde Lsimu Temaneselo[r]

40 Kanu kinie Yesusi yu nomu yakondo orumu kinie yu ‘Ombá.’ ningu maku toko nokoko moloringi yembomane “Nu papu okono.” ningu konopu siringi.

41-42 Juda yemboma maku toko Pulu Yemonga ungumu pilieringi ulke te nokorumu ye te, yunge imbi Jairasi, Yesusi molorumune orumu. Kanu kinie yu Yesusinge kimbune nondopa omba manie molopa tamalu pepa yundu mawa tepalie nimbendo: “Nanga ulkendo pea pambili ou.” nirimu. Yemo yunge ambolamo, yunge lemenu telu mindi, yu ponie engaki rurepo mele omba purumu kanu ambolamo, kuru paa awili tepa torumumunge yu nondopa kolomba tepa lierimumunge ⸤yemone Yesusi aku sipe mawa terimu.⸥

Pe Yesusi kanu ulkena pumbe purumu kinie yembo awisili liku maku toko yu kakapu teko ekelepa teko pea puringi.

43 Kanu yembo pea puringimenga ambo te yunge pena perimu walema pora naa nirimu. Yu pena mindi pepili ponie engaki rurepo omba purumu. Yu doketamanga yunge kurumu ‘Pora nipili.’ nimbe andopa, yunge kou mone pali eno sirimu nalo kuru kanumu pora naa nirimu. 44 Kanu ambomo Yesusi pumbe purumu kinie bulkundu omba, yunge wale pakolimunge pundumu ambolorumu kinie walsikele yunge kuru torumu kanumu pora nirimu.

45 Aku terimu kinie Yesusini nimbendo: “Na nawene ambolomuye?” nirimu. Enone pali “Na molo.” niringi kinie ⸤yu lombili andoli ye⸥ Pitane yundu nimbendo: “Ye Nomimu,[s] yembo awisili nu angilinona nondoko nondoko ongo kakapu teko ekelepa teko angilkimili kanumu.” nirimu.

46 Nalo Yesusini altopa nimbendo: “Na yembo lipu tapondolio tondolo mare nanga kangine omba ulsu pumu kulu pilipulie yembo tene na ambolomumundu nikiru.” nirimu. 47 Aku sipe nirimu pilipelie ambomo yu lopi manda naa tepa, yu terimu mele Yesusi pilipe molorumu kanopalie yu kimbu ki puru-puru nipili Yesusi molorumune omba manie molopa tamalu pepalie, yemboma pilku angiliengi yuni ‘Kuru pora nipili.’ nimbe omba yu ambolorumu kinie walsikele konde purumu mele nimbe para sirimu kinie

48 Yesusini yundu nimbendo: “Ambomo, ‘Nu manda tepa konde limbe.’ ningu tondolo munduku pilienu kanu ulumuni nu konde pukunu. Konopu pe nipili mololiku pani.” nirimu.[t]

49 Yesusini ambomondo aku sipe nimbe molorumu kinie, ye te, yemboma maku toko Pulu Yemonga ungu pilieringi ulke nokoli ye ⸤Jairasi⸥ nge ulkena molopalie omba ⸤Jairasindu⸥ nimbendo: “Nunge ambolamo kolopa pora simu. Ungu Mane Silimu ‘Mindili nopili.’ ningu we naa mengo wani.” nirimu.

50 Yuni nirimu mele Yesusini pilipelie ⸤ulke nokoli yemondo⸥ nimbendo: “Mini wale naa mundoyo. Nunge ambolamo nane ‘Manda lipe tapondomba.’ ningu tondolo munduku pilku moloni kinie[~21~] yu konde pumbe.” nirimu.

51-53 Kanu kinie Yesusi yemonga ulkena ombalie ulkena sukundu yembo awisili ambola kolorumumu kondo kolko kola teko moloringi kanopalie enondo nimbendo: “Ambolamo kolou naa kolomu. We uru mindi pelemo[~22~] kene kola naa teaa.” nirimu. Nalo yu sike kolopa pora sirimu pilkulie yuni “We uru pelemo.” nirimumunge enone yu ungu taka tondoko tawe tenderingi. Pe yu ⸤ambolamonga suluminiana⸥ pumbe purumu kinie ‘We yemboma pali naa ongo anjo paa.’ nimbelie Pita keme, Jono keme, Jemisi keme, kanu ambolamonga anumu lapaselo kinie “Eno mindi pea pamili.” nimbe ⸤ambola onomo lierimu⸥ suluminiana eno memba purumu.

54 Pupelie ambolamonga kimu ambolopa yundu walsipelie nimbendo: “Ambolamo, nu ola molou.” nirimu kinie 55 yunge mini purumu kanu minimu altopa sukundu orumu kinie ambolamo walsikele ola molorumu. Kanu kinie Yesusini ⸤anumundu⸥ nimbendo: “Ambolamo langi mare liku si.” nirimu.

56 Yuni terimu mele kanokololie ambolamonga anumu lapaselo elo paa mini-wale mundoringili nalo yuni elondo tondolo mundupe nimbendo: “Ulu itekeromo yembo telurindu kepe anjo puku paa naa ningu siele.” nirimu.

<- LLUKU 7 LLUKU 9 ->