1 É tawèeri wà Étienne wà pwi *ukai kà tèpa pwa ârapwaailò pâ: «Nye âjupâra kaa ê pwina rà gére ina naa googà?»
2 [a]Â é tòpi têe pâ: «Tèpa jènereô ma tèpa caa, guwà têre, wà Pwiduée na é maina ma muugère, âna é pièpàparié tà pwi caa kâjè *Abéraama, na é bwaa tâa napô Mésopotamie, béaa kâra ê pai pâra kêe nau tâa na ville Haran.
3 «Â é ina têe wà Pwiduée pâ: Gà pâra jii ê tâa'gà ma ê napô'gà, â gà pâra naa na ê pwi napô na go mwa tòcia tâgà.Genèse 12.1
4 [b]«Â é còobé wà Abéraama gée napô kà tèpa Kaldé, â é tâa Haran. Gée na càùé, â é bà wà caa kêe. Â wà Pwiduée, âna é popaé me, naa na ê pwi napô bèeni, na jè gére tâa na nabà.
5 [c]«É tàmara ina têe wà Pwiduée pâ: Go o mwa naa tâgà, ma wà tèpa gòobàragà, ê pwi napô bèeni.Genèse 17.8 Na pwi pàara bèepwiri, âna é bwaa càcaa pâ pipièrù wà Abéraama! Â ticè caapwi ére na pwacèwii auduu goro pwùruîjè, na é naa tà Abéraama wà Pwiduée.
6 [d]«Â é ina têe mwara wà Pwiduée pâ: Wà tèpa gòobàragà, âna rà o mwa pwa pârame naa na pwi jè napô, â rà o mwa piâboro kîri, â o mwa tubaèpà tàra naa na 400 naja. 7 [e]Êco na go o mwa pwa wârimuru târa ê pwi Ba, na é pwa ma rà tèpa piâboro kîri kêe. Â gée na càùé, â rà mwa còobé wà tèpa gòobàragà, â rà o mwa pwamainaô, naa na pwi ére bèeni.» Genèse 15.13–14
8 [f]«Gée na càùé, â wà Pwiduée, âna é pacoo ê *ipwataâboro kàru ma Abéraama. Â é nama câmu kêe—ê pwa *kamaî. Â wà Abéraama, âna é pwa kamaî tà pwi naîê Isaaka, na caapwi nadàpàra pwapwicîri kêe. Â wà Isaaka, âna é pwa kamaî tà pwi naîê Iakobo, â wà Iakobo, âna é pwa tà tèpa 12 naîê, wà tàpé na rà mwa pâra nau tèpa jojooro 12 wâao *Isaraéla.»
9 [g]«Wà tèpa aéjii-bà, âna rà piboo goo wà Ioséfa, pwi jè aéjii kàra. Â rà icurié, â é pâra nau piâboro kîri wâ napô *Aigupito. Êco na é nye tà wâjaaé wà Pwiduée, 10 [h]â é nye popaé jii ê pâ aré ma tòina. Â é naa têe ê autâmogòorimuru, â é nama é wâdéari wà Ioséfa wà Faraô, pwi ukai naa Aigupito. Wà Faraô, âna é pwa ma é pwi a pitûâ naa napô Aigupito, tèepaa naa goro ê pwârawâ kêe.
11 [i]«Tèepaa me ê copwa na maina, naa na diri ê napô Aigupito ma *Kanana[~10~]. Â dau pwaée kà tèpa âboro. Â wà tèpa caa kâjè, âna jèe ticè uti kàra. 12 Ûna é tâmogòori pâ, pwa utimuru wâ Aigupito wà Iakobo, â é tapoo panuâ boo [tèpa naîê] wà tèpa caa kâjè.
13 [~11~]«Naa na béwailu boo kàra, â wà Ioséfa, âna é nama rà côoinaê wà tèpa cièe. Géewê, â wà Faraô, âna é mwa bàra tâmogòori ê tâa kà Ioséfa. 14 [~12~]Â wà Ioséfa, âna é nama popa me wà caa kêe Iakobo, ma diri ê tâa kêe, na rà po 75 diri. 15 [~13~]Â é boo naa Aigupito wà Iakobo, â é mwa bà naawê, wàilà ma tèpa caa kâjè. 16 [~14~]Â nye popa dò côwâ ê napwùrudòrà naa na ville Sikem. Â tòpòrà naa na nacârü na é wâri goro mwani wà Abéraama târa ê wâao kà Hamor.
17 [~15~]«Â jèe pâmwünyabweri pwi pàara na o jèe coo i auinabéaa na é ina wà Pwiduée tà Abéraama. Ba wà tèpa Isaraéla, âna rà pimaina ma ipwénaî na Aigupito. 18 [~16~]Êco na é pâra nau cimadò ê pwi jè ukai naa Aigupito, na é câbapiticèmuru naa goo ê wakè kà Ioséfa. 19 Wà pwi ukai-bà, âna é ipwa tûâ târa i Ba kâjè, â é pwa ma tubaèpà tàra. Â é tacoo goorà ma rà pâra jii ê tèpa nari èpo kàra, ma panuârà, ba na rà bà.»
20 [~17~]«Na pwi pàara-bà, âna pitèpa wà *Moosé, pwi nari èpo na dau wâdé pai côoê, â wâdé tà Pwiduée wàé. Â ipièrù gooé naa na âracié parui naa jaa du nyaa ma caa kêe. 21 [~18~]Â ûna ru panuâê [wiâra ê autûâri] â é pâmariê wà tô na naî wà ukai Faraô. Â é popaé ma pwi naîê. 22 Â rà pacâmuriê naa na diri ê tàmanga kà tèpa Aigupito, â pwi a tùra bwàti, ma pwi a wakè bwàti.
23 «Ûna 40 naja kêe, â me naa na pwâranümee pâ, na é cai wà tèpa aéjii kêe, ê Ba Isaraéla. 24 [~19~]Â é pâmari pwi jè Aigupito na é gére èi pwi jè âboro Isaraéla. Â é pwamuruê jii pwi a èié, â é tétàmwara wà pwi Aigupito. 25 É tà niimiri pâ wà tèpa aéjii kêe, âna rà o tâmogòori pâ, wà kaa Pwiduée na é cùrué pâ, ba na pwi a pa-udòrà, êco na càra caa tâmogòori.
26 «Â, na pwi tòotù gée paé côwâ, âna é côo wà tupédu âboro Isaraéla na ru gére piokée. Â é picoo nadàpàru, â é ina tàru pâ: “Du âboro èpo, gàu tàgére tupédu aéjii, cina gàu pipwa tàu na èpà?” 27 Êco na wà pwi âboro na é pwa na èpà tà pwi bée âna é cètùu wà Moosé. Â é ina têe pâ: Wàilàapà na pacimagà ma gà pwi ukai ma gà pwi a pitèimuru? 28 Wànau? Pwa na gà tétàmwaraô pwacèwii pai tétàmwaragà, géecaa, wà pwi Aigupito?Exode 2.14 29 [~20~]Ûna é têre pwiri wà Moosé, â é nye uru kaa. Â é pâra na pwa pârame naa na napô Madian. Â pitèpa naawê wà tupédu naîê.
30 [~21~]«Gée na càùru 40 naja, â é tâa wà Moosé naa namaré, wâmwünyabweri gòrojaa Sinaï. Â é côo ê nari upwâra na tòo. Â wà pwi jè *angela, âna é nye cipàparié kaa na doromara ânye. 31 É nye dau pò kaa wà Moosé, â é me mwünyabweri, ba na é côo bwàti. Â é têre ê pwâratùra kà Pwi Ukai, na é ina têe pâ: 32 Wâgo Pwiduée kà tèpa caa'gà, wà Pwiduée kà *Abéraama, ma Isaaka, ma Iakobo.Exode 3.6 Â é nye pwùkùru[~22~] kaa wà Moosé goo ê pai wâgotêe, â pwacoé têe ma é niâri.
33 «Â é ina têe wà Pwi Ukai pâ: Gà tòpwùtù du wâraâgà, ba napwa ê pwi ére bèepwiri na gà gére coo wê, âna ére na pwicîri. 34 Go jèe côo i aré ma tòina kâra i Ba kôo Isaraéla, na Aigupito, â go têre ê pwâra càwé kêe. Â go boome, ba na go pacòobée. Êni, âna gà pâra, ba go o mwa nama gà pâ naa Aigupito.Exode 3.5–10
35 «[É naa tà Moosé ê tàrù bèepwiri wà Pwiduée] êco na càra caa côoinaê wà tèpa jènereê, â rà ina pâ: Wàilàapà na pacimagà ma gà pwi ukai ma gà pwi a pitèimuru?Exode 2.14 Wàé kaa na é panuâê wà Pwiduée ma pwi a pitûâ, ma pwi a pipoparà[~23~]. Ba wàé na ia é pitòrigarié wà pwi angela kà Pwiduée na é cipàparié naa na i na nari upwâra.
36 [~24~]«Â wà Moosé na é nama còobé ê Ba kêe gée Aigupito. Naa na 40 naja, âna é pwa ê pâ *câmu kâra pàtàma Pwiduée naa napô Aigupito, naa nawià Mii, ma naa namaré. Â rà pò goo wà tèpa âboro. 37 Wà kaa pwi Moosé bèepwiri na é ina târa ê Ba Isaraéla pâ: Wà Pwiduée, âna ée mwa pacimadò gée nabibiu kàwà cè pwi *péroféta na é pwacèwiio.Deutéronome 18.15 38 [~25~]Nye wà mwara wà Moosé na é tâa jaa tèpa caa kâjè, na rà caatâa namaré. Â nye wàé mwara na ia é patùraé i pwi angela, naa gòrojaa Sinaï, â na ia é naa têe ê pâ popai târa wâro, ba na ée mwa naa tâjè.»
39 «Êco napwa wà tèpa caa kâjè, âna tàutàra na rà pitêre dèe, â tàutàra gooé, â nümarà dàra wâjué côwâ naa Aigupito. 40 [~26~]Â rà ina tà wà *Arona [pwi cièe] pâ: Gà pwa cè pâ ânuuru duée kâjè cèna rà pâbéaa kâjè. Ba pé pwi Moosé bèepwiri, wà pwi a pacòobéjè gée napô Aigupito, âna câjè caa tâmogòori cèna gére tèepaa mariê.Exode 32.1 41 [~27~]Na tòotù-bà, âna rà pwa ê pé nari paaci, ba na pé ânuuru duée kàra, â rà pwa ma pwa *ârapwaailò têe. Â rà dau ipwàdée kaa goo pwina rà pwa. 42 [~28~]Napwa naa goo Pwiduée, âna é panuârà ma rà pwapwicîri târa [ê tòotù ma parui ma] ê pâ îricò. Ba jèe wii naa na ê tii kà tèpa péroféta, pâ:
44 «Wà tèpa caa kâjè, âna rà pwa ê wâra pwapwicîri goro imwaano, ba na é wâjaarà wà Pwiduée. Rà pagòtù i wâ-bà wiâra ê pai câmuri kà Pwiduée, na ia é paari tà Moosé. 45 [~31~]Gée na càùrà, â wà tèpa naîrà, âna rà tòpi ê pwi wâra pwapwicîri-bà. Â rà popa wiârà na rà pâra wiâ wà Iosua. Â rà pa goro paa ê napô [Kanana] â rà tâaboo naawê. Ba wà Pwiduée, âna é pwâri tèpa Ba na rà tâa wê béaa kàra. Â i wâra pwapwicîri-bà, âna é tâa wê tiagoro ê pàara kà ukai *Davita. 46 [~32~]Â napwa wà Davita, âna wâdé tà Pwiduée wàé. Â é ilari jiié pâ, na é pacima cè Wâra pwapwicîri kâra ê Ba Isaraéla[~33~]. 47 [~34~]Â wà *Solomona na é mwa bari ê wâ kà Pwiduée.
48 «Êco na wà Pwiduée na é tâjaijè, âna câé caa tâa na ê wâ na pwa goro na-araraîri âboro. Ba wàéni ê pwina é ina, na é naigé mee wà pwi péroféta kêe:
54 Na rà têre ê popai-bà wà tèpa pitûâ, â rà nye dau putàmu kaa, â rà pitòngüru poropwârà, naa goo wà Étienne.
55 [~39~]Êco na é boo naa gòé ê Nyuâaê Pwicîri, â é niâ too naanidò *napwéretòotù wà Étienne, â é côo ê muugère kà Pwiduée, â é côo wà Iésu na é coo gòro étò kà Pwiduée[~40~]. 56 [~41~]Â é ina pâ: «Guwà têre! Go côo ê napwéretòotù na é tàpirié, â wà *Pwina naîri âboro na é coo gòro étò kà Pwiduée!»
57 Â rà nye uu too kaa wà tèpa pitûâ, burà cémoori ê pwâranyürurà, â rà nye itàa me kaa naa gòé. 58 Â rà bèerié boo naa gòroigé jii ê ville, â rà tòpwùtù ârabwée kàra, ma tòpò naa goro majoro â ê pwi âboro èpo, na nee Saulo. Â rà èi Étienne goro atü, ba na rà catàmwereê.
59 Â é pwapwicîri burà ina pâ: «Pwi Ukai Iésu, gà tòpi ê nyuâaô.»
60 [~42~]Â é tùu jùrué, â é tomara too pâ: «Pwi Ukai, gà cibwaa pitôowâri tàra ê pwi èpà bèeni rà pwa tôo!» Â é bà.
<- Apostolo 6Apostolo 8 ->7:2 Genèse 11.31, 12.1
7:4 Genèse 11.31–12.5
7:5 Genèse 12.7, 15.18, 17.8
7:6 Genèse 15.13–14; Exode 12.40
7:7 Exode 3.12
7:8 Genèse 17.9–14, 21.4
7:9 Genèse 37.11,28, 39.2,21–23
7:10 Genèse 41.37–44
7:11 Genèse 41.54, 42.1–2
~10~ Kanana—Napô na ia é naa tà Abéraama ma tèpa gòobèreè wà Pwiduée. (Côo nee tii 4.) Côo mwara Neeremuru (Vocabulaire) naa pwâadàra tii.7:13 Genèse 45.1–4,16
7:14 Genèse 45.9–11, 46.27
7:15 Genèse 46.1–7, 49.33
7:16 Genèse 23.2–20, 33.19; Josué 24.32
7:17 Exode 1.7
7:18 Exode 1.8–22
7:20 Exode 2.2
7:21 Exode 2.3–10
7:24 Exode 2.11–15
7:29 Exode 2.21–22, 18.3–4
7:30 Exode 3.1–10
~22~ Pwùkùru—Avoir la chair de poule, trembler de peur. ~23~ Apipoparà—Leur dirigeant (a-pi-popa-rà).7:36 Exode 7.3, 14.21; Nombres 14.33
7:38 Exode 19.3
7:40 Exode 32.1
7:41 Exode 32.2–6
7:42 Amos 5.25–27
~29~ Molok—Pwi jè duée kà tèpa Kanana. ~30~ Réphan—Pwi jè duée kà tèpa Babulona.7:45 Josué 3.14–17
7:46 Exode 25.40; 2 Samuel 7.1–16
~33~ Ba Isaraéla—Grec: Pwârawâ kà Iakobo.7:47 1 Rois 6.1–38
7:51 Ésaïe 63.10
7:52 Mataio 23.31
~37~ Tàmara—En avance. Tà-mara. ~38~ Ê pâ angela—Rà ina wà pàra tèpa Juif pâ, ê Naèà, âna rà pinaigé mee wà tèpa angela.7:55 Psaume 110.1
~40~ Gòro étò kà Pwiduée—Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Gòro âji î wà Pwiduée.7:56 Kolosé 3.1
7:60 Luka 23.34