Hechos 17

Nu naquɨquɨ̱ ñáyɨvɨ ñuu Tesalónica

1 Nu cuahan coyo ra Pablo ta ra Silas, cayaha̱ coyo ra ñuu Anfípolis, ta ñuu Apolonia. Yaha̱ cuan ta chaa̱ coyo ra ñuu Tesalónica nu nyaá noo vehe ñuhu ñu Israel. 2 Ta chaha̱n ra Pablo vehe ñuhu cuan tari cuhva tuhva maa ra chahán noo noo ñuu. Ta caha̱n ra tuhun Nyoo chihin ñáyɨvɨ chichi vehe ñuhu cuan uñi tahan quɨvɨ nyitatú ñu. 3 Quehe̱n ra libru tuhun Nyoo ta sañaha̱ ra tuhun ra Cristo chi ñu yoso caa catyí chi vatyi cunyehe ra tɨndoho ta cucúvi ra. Yaha̱ cuan cunandoto ra. Ta catyí ra chi ñu vatyi suri maa ra Jesús cha cahán ra tuhun chihin ñu cuví ra Cristo.

4 Ta suhva ñáyɨvɨ Israel cuan nachino̱ iñi ñu. Ta candu ɨɨn ri ñu chihin ra Pablo ta ra Silas. Ta cachino̱ tucu iñi cuaha ñu Grecia cha sacahnú chi Nyoo. Ta cuaha ñusɨhɨ tyayɨɨ ñuu cuan ñandɨhɨ. 5 Soco ra Israel cha ña chinó iñi, quiñi cacuñí ra cha nyehé ra vatyi nyicón ñáyɨvɨ chi ra Pablo. Ta sandu ɨɨ̱n ri ra chi noo ityi ra quiñi iyó cha cachicá noo yanga ri maa. Ta sanaquɨquɨ̱ ra ñuu cuan. Ta quɨhvɨ̱ ra vehe ra Jasón, nanducú ra chi ra Pablo ta chi ra Silas, vatyi tava ra chi ra, ta nacuhva cuenda ra chi ra chi ñáyɨvɨ. 6 Soco cha cuenda cha ña nañihi̱ ra chi ra Pablo ta ra Silas yucuan, ta quehe̱n ra chi ra Jasón. Ta xita̱ quiñoho ra chi ra ta chi suhva ca ra hermano ta cuahan coyo ra nuu ra cuví tyiño ñuu cuan. Ta cana̱ chaa ra ta catyí ra:

―Ra ihya cuví ra cachicá noo satondó chi tandɨhɨ ñáyɨvɨ nɨcahnu ñuhu ñayɨvɨ̱. Ta vityin chaa̱ coyo tucu ra ihya. 7 Ta ra Jasón chiña chaha̱ ra vehe ra cunyicu ra. Ta tandɨhɨ maa ra ña sahá ra ñáyɨvɨ chi ra cuví rey cahnu nya Roma. Vatyi catyí ra vatyi iyó nonga rey ta nañí ra Jesús.

8 Cha cachiñi̱ ñu tuhun cuan, ñáyɨvɨ ta ra cacuví tyiño canaquɨquɨ ñu. 9 Soco ra Jasón ta inga ra cachaha̱ ra xuhun ta caquita yɨca ra.

Nu cuaha̱n coyo ra Pablo ta ra Silas ñuu Berea

10 Ta suri cha cuaa cuan quɨyɨ cuii ri casacuhu̱n ra hermano chi ra Pablo ta ra Silas ityi ñuu Berea. Ta cha chaa̱ coyo ra yucuan ta chaha̱n coyo ra vehe ñuhu ñu Israel. 11 Ta ra Israel cha iyó ñuu Berea cuan vaha ca ñáyɨvɨ cacuví ra ta ñima ca ra Tesalónica. Vatyi chihin cha nɨɨ iñi ra naquehe̱n ra tuhun Nyoo. Ta ndɨquɨvɨ nanducú ra nuu tutu Nyoo, nyehé ra tatu ndicha cha cacatyí ra Pablo ta ra Silas ta ra Timoteo chi ra. 12 Yucuan chaha cuaha vavaha ñu nachino iñi ñu chi ra Cristo. Ta ñu Grecia nachino tucu iñi ñu cuan, tari ñusɨhɨ tyayɨɨ ta rayɨɨ ñandɨhɨ. 13 Soco cha cachito̱ ra Israel cha ca iyó ñuu Tesalónica vatyi ra Pablo ñohó ra Berea cahán ra tuhun Nyoo, ta chaha̱n coyo ra ta sanaquɨquɨ̱ ra chi ñáyɨvɨ yucuan. 14 Soco ra hermano numi cuii ri tachi̱ ra chi ra Pablo nya ityi yuhu tyañuhu. Soco ra Silas ta ra Timoteo candoo̱ ra Berea. 15 Ta ra cha cuahan coyo chihin ra Pablo chinyaca̱ ra chi ra nya ñuu Atenas. Tyicuan ta cuanuhu̱ coyo ra nya Berea cuanacuhva ra tyiño cha tachi̱ ra Pablo chi ra Silas ta chi ra Timoteo, na sanumi ra ta cuhun ra nu nyaá ra.

Nu ñohó ra Pablo ñuu Atenas

16 Cha nɨri ca cha nyatú ra Pablo chi ra Silas ta ra Timoteo ñuu Atenas cuan quiñi cuñí añima ra cha nyehé ra vatyi cuaha xaan xitohyo iyó ñuu cuan. 17 Yucuan chaha caha̱n ra chihin ra Israel, ta chihin inga ra cha tuhvá sacahnú chi Nyoo chichi vehe ñuhu cuan. Ta ndɨ quɨvɨ cahán ra chihin ñu cha nyicu nuyahvi ñandɨhɨ. 18 Ta ñihi̱ tahan ra chihin ñu cha sacuaha tuhun sañahá noo ityi ñáyɨvɨ cha nañí ñu epicúreo. Ta ñihi tahan tucu ra chihin ñu cha sacuaha tuhun sañahá ñáyɨvɨ estoico. Ta cacahan ñu chihin ra. Ta yɨhɨ́ ra catyí ra:

―¿Ñáá tuhun cahan xaan ra ihya? ―catyí ra.

Ta inga ra catyí ra:

―Tuhun inga nyoo cahán ra ihya ―catyí ra.

Tyehe caa catyi̱ ra vatyi ra Pablo cahán ra tuhun ra Jesús, ta cahán tucu ra tuhun cha nandoto̱ ñáyɨvɨ chihi̱. 19 Tyicuan ta chinyaca̱ ra chi ra Pablo noo nu nañí Areópago, nu tuhva ra cacuvi tyiño ndu ɨɨn ri ra. Ta cacatyí ra chi ra:

―Cuñí ndi coto ndi tuhun chaa cha vachi sañahún. 20 Vatyi sacotón tuhun cha ña chitó ndi. Ta cuñí ndi coto ndi ñáá cha cuñí chi catyí tandɨhɨ tuhun ihya ―cacatyí ra chi ra.

21 Vatyi tandɨhɨ ñu Atenas ta ñu inga ñuu cha iyó yucuan tahán xaan iñi ñu tyasoho ñu ta nacatyi ñu ñáá ndɨhɨ tuhun chaa.

22 Tyicuan ta ra Pablo nicuinanyaa̱ ra mahñu nu nyicu ñu yucu Areópago, ta catyí ra:

―Nyoho Tata ñuu Atenas, yuhu nyehí vatyi chinó xaan iñi ndo chi cuaha nyoo. 23 Vatyi chahi̱n chinyehi nu tuhvá ndo savaha ndo culto. Ta nañihi̱ noo arta nu nyaá letra cha catyí: “Cuenda Nyoo cha ña ñohó nuu yo”, catyí letra cuan. Nyoho sacahnú ndo chi Nyoo cuan vasɨ ña ñohó nuu ndo chi ra. Ican Nyoo cuan cuví cha cahín tuhun chihin ndo. 24 Nyoo cha savaha̱ ñuhu ñayɨvɨ̱ ta tandɨhɨ cha iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱. Chi maa ra cuví andɨvɨ ta ñuhu ñayɨvɨ̱. Ta ña iyó ra chichi vehe ñuhu cha savahá ñáyɨvɨ. 25 Ta ña itá iñi ra cha tyinyeé ñáyɨvɨ chi ra. Vatyi suri maa ra chaha̱ ra ñayɨvɨ̱ coo tandɨhɨ yo. Ta chahá ra tatyi cha xitá yo. Maa ra chaha̱ tandɨhɨ chi yo. 26 Cha xihna ri savaha̱ Nyoo chi noo tuhun ri rayɨɨ. Ta maa ra cuví sutu tandɨhɨ yo. Yucuan chaha noo ri nɨñɨ nyisó tandɨhɨ yo. Ta chaha̱ Nyoo cha coo yo nɨcahnu ñuhu ñayɨvɨ̱. Cha nɨ cumañi ca savaha̱ ra chi yo ta catyí ra ñáá cuiya coo noo noo yo sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya. Ta catyí tucu ra nya cucoo noo noo yo. 27 Tyicuan caa sacuvi̱ ra vatyi tacuhva quichaha nanducu yo chi ra. Tari nanducú minoo ra cuaa noo cha nanducú ra chihin ndaha ra, vasɨ tyicuan caa ta cuvi nañihi yo chi ra. Soco cha ndicha, Nyoo ña cañi nyaá ra chihin noo noo yo. 28 Vatyi cha cuenda Nyoo iyó yo ta candá yo. Tari catyí tucu noo ra ñuu ndo, vatyi catyí ra: “Ñáyɨvɨ chi Nyoo cuví chi yo”, catyí ra. 29 Tatu ñáyɨvɨ chi Nyoo cuví yo, ña tahán chi caca xiñi yo vatyi Nyoo cuví ra noo xitohyo cha chino̱ chihin xuhun cuaan, o xuhun cuichin, o chihin yuu vaha cha savahá ñáyɨvɨ cuhva chicá xiñi maa ñu. 30 Nyoo sahá ra tɨcahnu iñi chi ñu chiyo̱ ta cha naha, vatyi ña chitó ñu. Soco vityin catyí ra chi tandɨhɨ ñáyɨvɨ tandɨhɨ ri ityi vatyi na ndu uvi iñi ñu cuatyi ñu. 31 Vatyi Nyoo tyaa̱ ra cuhva vatyi coo noo quɨvɨ cha cucutuñi chi ñáyɨvɨ iyó sɨquɨ ñuhu ñáyɨvɨ nuu noo ra cha nacachi̱ vaha maa ra chi. Ta sañaha̱ ra chi tandɨhɨ yo vatyi tyicuan caa cuvi̱ vatyi sanandoto̱ ra chi ra cuan cha yaha̱ chihi̱ ra ―catyí ra Pablo.

32 Cuhva cha chiñí ñu tuhun cha nandotó ñu chihi̱, yɨhɨ́ ñu chacu nyaá ñu, ta inga ñu catyí:

―Qui̱chun inga quɨvɨ ta ca̱hun tuhun ihya chihin ndi ―catyí ñu.

33 Tyicuan ta cuahan ra Pablo. 34 Soco yɨhɨ́ ñu chinyico̱n ñu chi ra, ta nachino iñi ñu chi Nyoo. Ta noo ra nañí ra Dionisio, ta cuví ra noo ra cuví tyiño ñuu cha tuhvá ndu ɨɨn nya Areópago cuan. Ta noo ñaha sɨhɨ cha nañí Dámaris chino tucu iñi ña, ta inga tucu ñu ñándɨhɨ.

<- Hechos 16 Hechos 18 ->