SAN LUCAS 12

Kanañēꞌe Jesuu kuénta iña ña é da miī rkɨ xaa i kakaꞌan

1 Dukuān ne, ñá tē nté kaa nté kaa ñaꞌa nátaká nuu ña. Uun ito tsi ntaédin nuu taꞌan ña. Dā éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá ne, diꞌna tsi ña ntɨniꞌi ñā kakaꞌan ñá ni ñā:

—Kuenta tsí vií nto ni uꞌxen iā ña fariseu. Tsi dɨ́vi ñā né, da rkɨ xaa ña odo ntákaꞌan ña, ñá te kanɨɨ̄ nima ñá ntákaꞌan ña. 2 Tsí ña túvī nee iña é koo xūꞌú iña ko é ña nátidito; ntē ña tuví ne nuu i é ntē xoxo kiní i. 3 Dukuān ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ e ntákaꞌan nto mí nēé san ne, kūtuni ñáꞌā san mí kāxiꞌí nuu ntuve ngántii san. Nēe é diin diin tsi ntákaꞌan nto dá kāntiꞌú xiꞌi ntó ne, uun ito tsi kachuꞌu ña, kaꞌan ña nté rkɨ viꞌi kan.

Xoó ntu é ūꞌvi ntiꞌxe ko

(Mt. 10:26‑31)

4 ʼNtōꞌo e dóo váꞌa tiin ú ni ntō ne, kakaꞌán u ni ntō é ña ku uꞌví nto xoo é kaꞌní i kúñu kō. Tsí te kúvī ne, ña túvī nee é kuvi vií ka ñá ni kō. 5 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō xoo é dií ka uꞌvī nto. Uꞌvī ntó ña é kūvi nakiꞌi ntuvi iña nto ne, da katé nuu ña nto dôꞌvi kan. Dɨvi ñā é uꞌvi ntíꞌxe nto ña.

6 ʼ¿Ñā ntu te kadíko ña ūꞌun láā san é ūvi kúdii diúꞌun san? Ntá tsi nté uun tɨ ña kakunáa ini Xúva ko tɨ̄. 7 Dɨvi ntō né, un tsi nté idi dɨkɨ nto ntántéꞌvi kui kui uun. Dukuān ne, ñá ku uꞌvī nto. Tsí dɨvi ntō ne, dií dií ka nuu áꞌvi nto é vata ntáa láa, kɨtɨ é ña te da díi san.

Xoo é nakíni i Jesuu núu ñaꞌa

(Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)

8 ʼNtá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí un ntɨꞌɨ ntō xoo é kanakiní i ko nuu ñaꞌa san vevií ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, nakiní u ña nuu ánje Xuva kō kídaā. 9 Ntá tsi xoo é kākukaꞌan nuu i é kāꞌán i iñá ko nuu ñaꞌa san vevií ne, kuan kōo vií u ni ñā nuu ánje Xuva kō kídaā.

10 ʼDa xōó ka é kaꞌan ntée i ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí vevií ne, kuvi kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā. Ntá tsi xoo é kaꞌan kíni i iña Espíritū Sántū ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā.

11 ʼTē kueꞌen niꞌi ña nto viꞌi mí nataká nuu ña Israeé ne, ō kɨꞌɨn niꞌi ña nto ntáꞌa ña kaxntēku kûꞌve sán ne, ō ntáꞌa ña tsiñu naꞌnu i ne, ñá ku kadā kuení nto nté koo nantiko koō ntó, nee é kāꞌan nto. 12 Tsí tē xee úra i é kāꞌan ntó ne, Espíritū Sántū sán nañēꞌé ña nto nté koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu.

Nee e dóo xii kaa iña ñá kuika

13 Uun ñāꞌa, ña nuu taꞌan méꞌñū ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu:

—Mastru, káꞌan nto ni ēní ko, na tāꞌxi na é kāduku ntée ú iña uvá ntɨ —kaꞌan ña.

14 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā:

—¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kûꞌvé u iña nto, é kēꞌnté dava ú iña nto? —kaꞌan ña.

15 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku ña ni ñāꞌa san:

—Kuenta tsí vií nto tē ña kunéꞌū iní nto é īó iña taꞌan nto. Tsí ña te nee é īó iña ko é kade i é vāꞌá koo kuntoo o ñūxiví sa —kaꞌan Jésuu.

16 Kidáā né, ntaa ña ni ñā uun nuu i:

—Uun ñatīi, ña dóo kuikā né, dōo váꞌa kúvī é tātá ña. 17 Kidáā né, dōo dé kuení ña, kakaꞌan ña: “¿Neé ntu vii ú ve? Tsí ña túvī ka míꞌī natsoo vaꞌá u é tātá ko”, kaꞌan ña. 18 Dā dé kuení ña, kakaꞌan ña: “É īní u neé vii ú ve. Nakɨɨ̄n ú a viꞌi atā sán ne, dá xntītsí u uun é dií ka kaꞌnu ka. Ikan nātsuꞌun váꞌa ntɨꞌɨ u é tātá ko ni un ntɨꞌɨ̄ é īó iñá ko. 19 Kidáā ne, káꞌan miī ú ni nīmá ko: Nima míi ko, dɨvīn ne, ñá tē nté kaa iña o é ntoo váꞌa ve. Kutuvín daꞌnan ve. Kaꞌxín ne, koꞌon; na nākunuu dîní nima o.” Kuan kōo kaꞌan ña. 20 Ntá tsi Xuva ko ne, kākaꞌan ña: “¡Nté kuān nte túntun ntun! tsí niñú ve kuvin. Iña o é ntoo váꞌa ne, ¿xōo ntú iña i kuvi?”, kaꞌan ña. 21 Dukuan ō ntákuvi ñaꞌa, ña e ntátsoo váꞌa dokuika iña mii i, ntá tsi dóo ntaꞌvī ñá nuu Xuva ko —kaꞌan Jésuu.

Kade Xuva ko kuēnta íꞌxá ña

(Mt. 6:25‑34)

22 Kakaꞌan Jésuu ní ña ntɨniꞌi ñā:

—Sáꞌa kāꞌán u ni ntō: Ñá ku dē kuení nto nee é kāꞌxi nto; ntē ña ku de kueni nto nee é kuꞌun kutāvi nto. 23 Tsí ntuvi iña kó ne, dií ka nuu áꞌvi é vāta kaa é kāꞌxi o. Dií ka nuu áꞌvi kúñu kō é vāta kaa dóo é kuꞌun ō. 24 Koto nto nté o de rkáka san: Ñá katāꞌxi tɨ é tātá, ntē ña katáꞌvi tɨ, ntē ña tuvi míꞌī ntánatsoo váꞌa tɨ iña tɨ́ dɨ. Ntá tsi Xuva kō ne, kaxéꞌe ña é kāꞌxi tɨ. Ntōꞌó ne, ¿ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi nto é vāta ntáa láa san? 25 Nté uun ñaꞌa nto ña kuvi vií nto é kuēꞌnu ka kúñu nto, nté un síin ka, kuān te dóo kadā kuení nto. 26 Tē ña kuvi vií nto nte un síin sāꞌá ne, ¿nté kui ntádē kuení ntu nto tuku nuu i?

27 ʼKóto nto nté o ntaéꞌnu láa san, é ntē ña ntáde tsiñu ne, ntē ña ntánakuido xuꞌve. Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí rei Salamuún ne, kuān te dóo vaꞌa kueꞌen dóo ñá ne, ñá tē nté sa váꞌa ito ña é vata ntáa láa san. 28 Te Xuva ko kāxéꞌe ña e dóo váꞌa ito kuꞌu é kaa má kūꞌú kān vevií ne, tevāá ne, tutun kuvi ne, ¿ñā ntu te dií ka kueꞌe kuenta víi ña nto nēe é kuꞌun nto, ntōꞌo é ña ntákuintiꞌxe nto? 29 Dukuan ne, ñā ku nantɨ́ꞌɨ nto iní nto é ntuku ntō é kāꞌxi nto. 30 Tsí ñaꞌa, ña é ña ini Xúva kō né, dōo ntaítsuꞌun ña īña é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa. Ntá tsi dɨvi ntō né, īó uun Xuva ntō, ña é īní nee é ntátaan núu nto. 31 Ntukū nuu iní nto nēe e váꞌā é viī nto é ntio Xuva ko ne, níꞌi ntō é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌā.

Natsoo váꞌa o é nuu áꞌvi iña ko e dukún kān

(Mt. 6:19‑21)

32 ʼÑá ku uꞌvī ntó, a leꞌntu míī ko. Ñá tē nté sa tɨtɨ́n nto, ntá tsi Xuva kō ne, iō ñá dodîni é tāꞌxi ña nto é vāꞌá iña ña. 33 Nadiko ntō é īó iña nto ne, dá kuēꞌé nto ña ntátaan núu i san. Kuan kōo kaváꞌa nto itɨ́n nto é ña kakuátā é kuntōo váꞌa iña ntó e dukún kan ntii dañu ntūvi. Tsi íkān ne, ña kakɨ́ꞌvi ña duꞌu, ntē ña kadúku tɨ́ iña ko. 34 Míꞌi ntōo é nuu áꞌvi iña ntó ne, ikan kuntōo nima ntó dɨ.

Kantio é kōo túꞌvē ko

35 ʼNa kōo túꞌve nto duꞌnu nto ni ñūꞌu é nātuún nto. 36 Vií nto vata tsī o dé ña ntáde tsiñu, ña ntantétu tóꞌo i, ñā é ñeꞌe mi tántaꞌa ñaꞌa. Tē náxee ñá ne, kanakeꞌxen ñā xiꞌí ne, ura tsí i nakaan. 37 Nté kui dîni tóꞌō ña ntáde tsiñu san e ntántíto ña te naxēé ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dɨvi tsī tóꞌo ñā ne, nákuntēé ña donúu ñā ne, da káꞌan ñā tsí na kuntōo ña ntáde tsiñu san nú mēsa ñá ne, mii toꞌo ñā tsuꞌun koꞌo ña é kāꞌxí ña. 38 Nté kui váꞌa ña ntáde tsiñu san, tsí kuān te davá ñūú ne, ō e veꞌxi túvi ne, ntantíto ña tē née tóꞌo ñā. 39 Na kūtuni nto sáꞌā. Tē dɨ́ ini tóꞌō viꞌi san neé ura kiꞌxi ñá duꞌú san ne, koo túꞌve ña kuntētu ña. Ñá kuēꞌé ña itsi é kɨ̄ꞌví ña duꞌú san má viꞌi ñā é kiꞌi dúꞌu ña iña ña. 40 Kuan dɨvi ntō dɨ́ ne, na kōo túꞌve nto, tsí dā née inī nto ntuvi dá ña ntántétu nto xee ña vexkúvi ñatīi —kaꞌan Jésuu.

Ña ntáde tsiñu vāꞌá nī ña ntáde tsiñu, ña é ña váꞌā

(Mt. 24:45‑51)

41 Pedrú ne, katsixeꞌe ñā:

—Tōꞌó, ¿vá kantáa ntu nto nuu i sáꞌa é da mii tsi īña mii ntɨ́ ne, ō iña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san? —kaꞌan ña.

42 Kakaꞌan Tóꞌo kō:

—¿Xoó ntu é ña ntáde tsiñu odo nūu, ña é dií ka vāꞌa, ña é dií ka kade ntaa, ña é kākaꞌan tóꞌo ī é kodo nūu ñá iña ñá ntoo nú viꞌi ñā é kuēꞌé ña é kāꞌxí ña te xee úra i? 43 ¡Nté kui váꞌa ña ntáde tsiñu, ña kade ntaá san! Tē náxee tóꞌo ñā ne, é un ntɨꞌɨ kāde ntaa ñá vatā o uvé tsiñu ña. 44 Nuu é ntāa ntíꞌxe i é kākaꞌán u tsi tóꞌo ña ne, xtuvī ñá ña é kuēnta víi ña é un ntɨꞌɨ̄ é īo íña ña. 45 Ntá tsi te ña ntáde tsiñu san kade kuení ña tsí kukuií ka dá nāxee tóꞌo ñā ne, kani ntuꞌu ña kadā xení ña ni ña ntáde tsiñu niꞌi ña, te tīí, te ñadɨ̄ꞌɨ́ ne, kani ntuꞌu ñā é kōꞌo ña, é kāꞌxí ña, é kada kɨꞌvi ñā. 46 Kidáā ne, da née inī tsí ña naxee tóꞌo ñā ntuvi dá ña kantétu ña, tsí ña íni ña neé ura naxée ña. Kidáā ne, nakiꞌi ña tsiñu ñā ne, natee xío ña ña é kɨ̄ꞌɨn ñá ni ñāꞌa, ña é ña ini de ntáa san.

47 ʼÑa ntáde tsiñu, ña é īní nēe e ntío tóꞌo ī ntá tsi ña te īó tuꞌvé ña, ntē ña ni de ntáa ña é kākaꞌan tóꞌo ñā né, dōo nakáꞌxi vaꞌa tóꞌo ña ñā. 48 Ntá tsi ña ntáde tsiñu, ña e ñá ini nee e ntío tóꞌo ī ntá tsi idé ña nee iña e ñá ini ña ne, níꞌi ñā é ntōꞌo ña dɨ, ntá tsi ña dóo nee. Tsí xoo é dií ka kueꞌe níꞌi i ne, dií ka kueꞌe kantio é kueꞌé ña ña nguiī san. Xoo é dií ka kueꞌe ntada ña kuénta ntáꞌa i ne, dií ka kueꞌe kantio é kāda ntaa ña.

Kīi nteé xio taꞌan ñaꞌa san kuenta iña Jésuu

(Mt. 10:34‑36)

49 ʼVéꞌxī u e xnteé ñuꞌu ú ñuxiví sa. ¡Dōó ntio kó tē dɨ́ kaiꞌxi vevíi! 50 Īo úun nuu i e dóo ntoꞌo kó rkontûví ne, un váꞌa tsi kantɨꞌɨ iní ko un tsi da nte inú kava. 51 ¿Vá vēꞌxí ntu ú vata koo é kuntoo váꞌa ñaꞌa san ñuxiví sa, te kuinī nto? ¡Ñaꞌa ní san! tsí veꞌxí u é kii nteé xio taꞌan ñaꞌa san kuenta iñá ko. 52 Tsí un tsi nte vevií ne, kii nteé xio taꞌan ñaꞌa. Uꞌun ñáꞌa san uun tsi viꞌi ntoo ña. Uni ñáꞌa ña naa núu ña nī ña uvi ñáꞌa sán ne, ña uvi ñaꞌa sán ne, naa núu ña nī ña uni ñáꞌa san. 53 Uva ī ne, naa núu ña ni iꞌxā ña. Iꞌxá ña ne, naa núu ña ni uva ñā. Dɨꞌɨ ñā ne, naa núu ña nī dióko ñā. Diōkó ña ne, naa núu ña ni dɨꞌɨ ñā. Ñúntɨ̄ɨ́ ña ne, naa núu ña nī énu ñā. Ēnú ña ne, naa núu ña nī ñuntɨ́ɨ ña —kaꞌan Jésuu.

Nuu i nté koo kuvi ntuvi saꞌa

(Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13)

54 Kakaꞌan Jésuu ní ñaꞌa san:

—Tē íni nto tsí ñuꞌu vikó san xeꞌe i kán ne, ura tsi ntákaꞌan nto é kɨ̄ɨn davi. Kuan kōo kuvi ntiꞌxe. 55 Dá kaīnu tatsin xéꞌe ī kán ne, ntákaꞌan nto é vēꞌxí ntuvi kaꞌni. Kuan kōo kuvi ntiꞌxe. 56 Ntoꞌó ne, da mii tsī rkɨ xaa nto nteku é ntákaꞌan nto. Ntoꞌó e dóo íni nto é kāꞌan nto nté koo kúvi e dukún kan ni ñūxiví a ne, ¿nté kuī ña ntáñeꞌe dɨkɨ ntu nto núu i é kataꞌxi Xuva kō nté koo kuvi ntuvi é ntoo o vevii?

Koón ntiīn é ntūváꞌan nī ña ntaínchuꞌvi o

(Mt. 5:25‑26)

57 ʼ¿Nté kui ña káde kúꞌven míin nee é vāꞌa iña nto? 58 Tē xoó ñaꞌa kɨꞌɨn níꞌi ña o ntaꞌa ña tsíñu i é tsiꞌi kuétsi i ō ne, koón ntiin nātiin váꞌan ni ña itsi kān vata koo é ña kɨ́ꞌɨn niꞌi ña o ntaꞌa ña tsíñu i san. Tsí tē ña tsiñu i san ntada ña o kuénta ntáꞌa sntadún san ne, xnuu kutu ña ō viutun. 59 Kakaꞌán u ni ō tsí ña ntiin viútun san un tsi da nte ntáꞌvin ntɨꞌɨn é kakan ña —kaꞌan Jésuu ni ña.

<- SAN LUCAS 11 SAN LUCAS 13 ->