naiꞌ Lukas in tuis
1-3 Aam Teofilus* Kanaf Teofilus anbi uab Yunani in oetn ii nak ‘atoniꞌ reꞌ anneek Uisneno’. Surat reꞌ ia naiꞌ Lukas in suur ahunut reꞌ in ntui je ma nsoun ee neu naiꞌ Teofilus. Surat es anteniꞌ, es reꞌ Haef ein sin Retaꞌ. reꞌ mahormataꞌ.
5 Retaꞌ reꞌ ia in uun aꞌbaaꞌn ii on nai: oras usif Herodes annaaꞌ aprenat anbi propinsi Yudea, anmuiꞌ naan atoin es, kaan ee naiꞌ Sakarias. In reꞌ naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi tuaf es. Ma in imsaꞌ tuaf es naꞌko pukan naiꞌ Abia in aꞌnaak pirsait ein. Naiꞌ Sakarias in fee je, es reꞌ bi Elisabet. Bi Elisabet naan naꞌko sufaꞌ-kaꞌuf aꞌnaak pirsait ein amsaꞌ, natuin kaꞌo Musa in tataf naiꞌ Harun in sufan-kaꞌun.[b] 6 Sin nua sin nmonin natuin ahaa Uisneno In aprenat ma atoorn ein ok-okeꞌ. Atoniꞌ anhormaat sin imsaꞌ. 7 Ma sin nua sin namnasin nrarin, mes ka nmuꞌin fa anah, natuin bi Elisabet naan, ankiu.
8 Neot es, naiꞌ Sakarias nok in pukan Abia sin napenin tabu-mainuan he ntaman nmepun nbin Uim Onen Uuf nbin kota Yerusalem. 9 Natuin sin haart ii te, aꞌnaak pirsait ein anheran suur anaꞌ, he nahinin nak, sekau es reꞌ anmuiꞌ sapaaf he ntaam neu Uim Onen Uuf naan in Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi. Anbi naan, tuaf atamas naan ro he nout hau foo meniꞌ anbi Uisneno In human ma In matan. Neno naan, naiꞌ Sakarias es reꞌ anheer naan suur anaꞌ naan. 10 Rarit in ntaam neu Keꞌen naan. Oras in nout hau foo meniꞌ nbi Keꞌen naan, too mfaun ein anꞌoen ein anbin kintal naan. 11 Nok askeken ate, Uisneno In ameput es neem naꞌko sonaf neno tunan ma nhake nbi bare reꞌ nout hau foo meniꞌ naan in aon bian aꞌneꞌu.
12 Ankius niit on naan ate, naiꞌ Sakarias namtau nmaet, tar antea in ka nahiin fa he nmoeꞌ saaꞌ. 13 Mes ameput sonaf neno tunan naan naꞌuab am nak, “Sakarias! Kais mumtau! Fin Uisneno anneen anrair ho onen totis. Onaim ho fee jan of nahoniꞌ riꞌaan moen jes neu ko. Ho ro he mukaanb ee, naiꞌ Yohanis. 14 Too mfaun ein of anmarinan buꞌ-buaꞌ nok ki, natuin hi mihoniꞌ. Riꞌanaꞌ reꞌ naan, of anharineb ho nekam naan. 15 Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee ankuaas naan ee, nmurai naꞌko oras in nbi in ainf ee apun. In ro he nanunin areꞌ kanan mniun mafu. Oras in naꞌnae neem ate, Uisneno anpaek je njair atoin koꞌu.[~3~] 16 In of anfuriꞌ too Israelas amfaun he ntebi nfanin natuin sin Usif, es reꞌ Uisneno. 17 In aꞌmoꞌen ma taos natai on reꞌ kaꞌo Elia, Uisneno In mafefa kninuꞌ unuꞌ naan. In neem nahunun hit Usiꞌ. In nabanit mahoint ein he nneek sin aanh ein. Ma tuaf-tuaf reꞌ nkoit Uisneno, in nabanit sin amsaꞌ, he sin nabain ein anfain neman, ma natuin Uisneno In romin. Nok ranan naan, in nabarab sin neek ein he ntoup Usiꞌ In amneman.”[~4~]
18 Mes naiꞌ Sakarias nataan ameput naan am nak, “Heeꞌ! Naan of anjair on mee? Au ꞌok au fee je mimnasi mrair jen! Au ꞌmoeꞌ on mee, he au bisa uhiin ꞌak rasin naan of anjarin?”
19 Rarit ameput naan nataah am nak, “On nai! Au reꞌ ia, naiꞌ Gabrial, Uisneno In tua renuꞌ. In neikn On anreun kau he ꞌuum utoon ko rais reko reꞌ ia.[~5~] 20 Mes ho ka mpirsai fa au uabk ein reꞌ ia. Onaim tanar reꞌ ho mtoit je ji, on nai! Ho maam aan of ka nakberoꞌ reko fa karu ho mroim he muꞌuab. Onaim ho ka bisa muꞌuab fa saaꞌ-saaꞌ, nmurai reꞌ oras ia, tar antea hi mihoniꞌ riꞌanaꞌ naan. Ho mkius kuum. Saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee reꞌ ia of anjair, nateef nok in oras.”
21 Too mfaun ein reꞌ anꞌoen ein etan moneꞌ-mainuan, antakaꞌnaan ein, natuin naiꞌ Sakarias ka npoi fa feꞌ. 22 Oras in npoi neem ate, in ka naꞌuab nahiin fa saaꞌ-saaꞌ. Rarit in npaek in aꞌniman he nsenen sin. Onaim sin nahinin nak, Uisneno nakriraꞌ nrair je rais sanmakat es anbi Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis naan.
23 Sin tabu-mainuan naan oekꞌ ein, onaim naiꞌ Sakarias antebi nfain neu in umi. 24-25 Ka ꞌroo-ꞌroo fa te, bi Elisabet naꞌapuꞌ. Onaim in ka npo-poi niit fa naꞌko sin umi tar antea funan niim. In naꞌuab am nak, “Pures-boꞌis neu Uisneno! Aijoo! Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu kau. Karu au upein anah, biak ein ka namae kau fa goen.”
26 Oras bi Elisabet in aupn ee naan funan nee te, Uisneno nreek In ameput naꞌko sonaf neno tunan nnao neu kuan es et propinsi Galilea. Kuan naan, kaan ee, Nasaret. Ameput naan, kaan ee naiꞌ Gabrial. 27 Anbi kuan Nasaret anmuiꞌ riꞌ feot ao-ꞌtemef es, kaan ee bi Maria. Bi Maria anmanaaꞌ nok atoin es, kaan ee naiꞌ Yusuf. Naiꞌ Yusuf reꞌ naan, Usif naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun. On nai te, naiꞌ Gabrial annao ma nateef nok bi noon Maria.[~6~] 28 In nakriraꞌ in tuan ee neu bi nona naan am nak, “Hoore, tua! Uisneno anpiir ma nbeit naan ko, he nmoeꞌ naan kuun rais reok goes neu ko. Uisneno nok ko, Maria.”
29 Anneen on naan ate, bi Maria ntakaꞌnanaꞌ, natuin ameput naan in uaban. In ka nahiin fa in aꞌmoufn ii saaꞌ. 30 Onaim ameput naan antuut antein am nak,
34 Mes bi Maria nataan naiꞌ Gabrial am nak, “Au ka ꞌtuu-tuup ꞌiit fa feꞌ ꞌok atoniꞌ! Onaim au he uꞌapuꞌ on mee?”
35 Rarit naiꞌ Gabrial nataah am nak, “On nai! Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee of neem neu ko. Ma Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In kuasan naan of anniup naan ko. Nok ranan naan, Riꞌanaꞌ reꞌ of ho muhoniꞌ maan Ee naan, kninuꞌ batuur-batuur, natuin In reꞌ naan, Uisneno In Anah.
36 Kais amsanmaak! Ho nonot-asar es, kaan ee bi Elisabet, naꞌapuꞌ nrari msaꞌ. Te kaah, in namnasi nrair. Onaim biak ein nak, in ka bisa nahoniꞌ fa. Mes oras ia, in naꞌapuꞌ funan nee jen. 37 Anbi Uisneno te, saaꞌ-saaꞌ ii bisa njair!”[~10~]
38 Rarit bi Maria nataah am nak, “Reko, tua. Au reꞌ ia Uisneno in ate kau, tua. Maut he areꞌ saaꞌ-saaꞌ naan najairb ok natuin ho uabam naan. Au ubarab au tuak ii, he utuin ahaa Uisneno in romin, tua.”
39-40 Ankoon neno fauk ate, bi Maria naen rabah naꞌko Nasaret neu naiꞌ Sakarias in kuan et aꞌtoeꞌf ein propinsi Yudea. Antea nee te, in ntaam neu naiꞌ Sakarias in umi. Onaim in nasee ma ntaeb bi Elisabet.
41 Oras bi Elisabet anneen bi Maria in haan buseet naan, riꞌanaꞌ reꞌ et bi Elisabet in aupn ee, natiik. Ma Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem ma ntaam neu bi Elisabet in tuan. 42 Rarit in naꞌuab naher-heer am nak, “Maria! Mansian ein of nait naꞌratan ho kanam naan, anneis naꞌko areꞌ kanan bifee pah-pinan ia! Sin of nait naꞌratan Riꞌanaꞌ reꞌ et ho aupm aan! 43 Au tuak ii msaꞌ nanaib on, natuin au Usiꞌ In ainf ii neem nateef nok kau. 44 Ho maan musee te, riꞌanaꞌ reꞌ au uꞌaup ee ia, natiik, natuin in nmariin. 45 Uisneno nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu ko, natuin ho mpirsai mmak, In nroim he nmoeꞌ natuin In rais manbaꞌan.”
46 Bi Maria nmurai naꞌuab am nak,
56 Naꞌuab anrair on naan ate, bi Maria natua nok bi Elisabet funan teun feꞌ. Rarit naꞌ in nfain neu kuan Nasaret.
57 Antea in oors aa on naan ate, bi Elisabet nahoniꞌ naan riꞌaan moen jes. 58 Rasi naan nasiin on ma nabeon on neu in nonot-asar ma kuan naan in nanan, nak Uisneno nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu bi Elisabet, es naan ate In nfee ne riꞌanaꞌ. Onaim sin ar-arsin anmarinan amsaꞌ.
59 Riꞌanaꞌ naan anmoin naan neno fanu te, sin naꞌheir ee natuin atoran harat atoin Yahudis. Sin he nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Sakarias, on reꞌ in aamf ee kanan.[~14~] 60 Mes in ainf ee npeen mates nak, “Ka on fa naan, tua! In kaan ee, ro he naiꞌ Yohanis!”
61 Mes sin nataah ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mpiir kanaf Yohanis? Ka tiit tain fa tuaf es naꞌko hi nonot-asar reꞌ anpaek kanaf naan!” 62 Onaim sin nsenen naiꞌ Sakarias he nahiin in romin, he nakanab riꞌanaꞌ naan nak sekau.
63 Naiꞌ Sakarias ansenen sin he ntoit hau benaꞌ he ntui. Rarit sin nnoon ee hau benaꞌ. Onaim in ntui mnak, “In kaan ee naiꞌ Yohanis!” Onaim too mfaun ein ansanmakan ok-okeꞌ.
64 Nok askeken ate, naiꞌ Sakarias in maan amates naan nakberoꞌ. Onaim in nsii ma nboꞌis naꞌnaeb Uisneno. 65 Tuaf-tuaf reꞌ natuan nbin bare naan, ansanmakan ma namtaun amsaꞌ. Onaim rasi naan nasiin on ma nabeon on naꞌko tuaf neu tuaf, tar antea abitan propinsi Yudea reꞌ natuan etan aꞌtoeꞌf ein nahinin ok-okeꞌ. 66 Areꞌ aneen rasi naan nateenb ein nak, “Naan batuur een, Uisneno In kuasan nok riꞌanaꞌ naan. In of naꞌnae neem ate, in taos-moꞌet on reꞌ mee?”
67 Rarit Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem ma ntaam nbi naiꞌ Sakarias in tuan. Onaim in naꞌuab am nak,
80 Naiꞌ Sakarias nboꞌis anrair Uisneno. Onaim naiꞌ Yohanis nmurai naꞌnae piut. Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nhaꞌtain je piut. In naꞌnae neem on naan ate, in nnao natua nbi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan, tar antea oras in nmurai nait in mepu neu too Israelas sin.
Naiꞌ Lukas 2 ->*1:1-3 Kanaf Teofilus anbi uab Yunani in oetn ii nak ‘atoniꞌ reꞌ anneek Uisneno’. Surat reꞌ ia naiꞌ Lukas in suur ahunut reꞌ in ntui je ma nsoun ee neu naiꞌ Teofilus. Surat es anteniꞌ, es reꞌ Haef ein sin Retaꞌ.
✡1:5 1 Mapeꞌo ꞌNaof Pah Israꞌel ma Pah Yahuda 24:10, Anpoin naꞌkon Pah Masir 7:7
✡1:15 Surat Sensus 6:3
✡1:17 Naiꞌ Meliaki 4:5-6
✡1:19 Naiꞌ Danial 8:16, 9:21
~7~ Anbi uab Ibrani, Yeshua in oetn ii nak, ‘Uisneno nsoi mansian’. ‘Yeshua’ naan, es reꞌ Yesus anbi uab Yunani. Amkisu msaꞌ Mateos 1:21 ~8~ Uab Yunani ntui mnak, ‘In naprenat naiꞌ Yakop in umi’. In sairt ii nak, ‘In naprenat atoin Israelas sin’.✡1:33 2 Naiꞌ Samuel 7:12,13,16, Naiꞌ Yesaya 9:7
✡1:48 1 Naiꞌ Samuel 1:11
✡1:52 Naiꞌ Ayup 5:11, 12:19
✡1:55 Retaꞌ Ahun-hunut 17:7, 1 Naiꞌ Samuel 2:1-10
✡1:59 Aꞌnaak Rais Pirsait ein sin Atoran 12:3
✡1:76 Naiꞌ Meliaki 3:1
✡1:78-79 Naiꞌ Yesaya 9:2